Puntig kaalkopje
Beschrijving
Hoed kegelvormig met een spits bultje, Ø 5-15 mm, 6-13 mm hoog, kleverig, olijf- tot grijsbruin, droog strogeel tot okerkleurig, jong met een ingerolde rand.
Lamellen bleek bruin-grijs tot purperbruin.
Steel 5-9 cm x 1-2 mm, wittig tot crème, de basis soms met een blauwgroene tint. Vlees grijsbruin tot beige. Smaak mild. Geur radijsachtig.
Giftig.
Voorkomen
Op de grond en op grasresten in vrij schrale tot bemeste graslanden.
Saprofiet.
Status
Vrij algemeen, Rode Lijst (Gevoelig).
Extra informatie
Met name de om hun hallucinogene of geneeskrachtige eigenschappen bekend staande paddenstoelen hebben een rol gespeeld in religieuze rituelen (sjamanisme) en zijn in verband gebracht met het ontstaan van oude plaatselijke geloven en wereldgodsdiensten.
In oude Indiaanse culturen werden tijdens religieuze rituelen Kaalkopjes en Vlekplaten (teonanacatl of teyuinti en to-shka) als roes- en tripmiddel gebruikt om de goden te ontmoeten.
De in Vlekplaten en Kaalkopjes aanwezige psycho-actieve stoffen als psilocybine zouden de paranormale gaven van sjamanen versterken en het aan hen voorbehouden contact met de goden mogelijk maken.
In Mexico en Guatemala zijn stenen en aardewerken beelden en fresco's van het "godenvlees" of "de kleine bloemen der goden" uit de Azteken-, Maya- en Incacultuur te zien. Terwijl in enkele andere reliëfs op de bronzen deuren van de in 1015 voltooide kathedraal van Hildesheim in Duitsland, die taferelen uit het paradijs voorstellen, wel een appelboom met appels afgebeeld wordt, staan in het reliëf "Adam en Eva na de zondeval" twee op Puntige kaalkopjes lijkende paddenstoelen als de boom met de verboden vruchten weergegeven. In plaats van een vijgenblad lijken Adam en Eva daarbij elk een geplukt hoedje van de paddenstoel voor hun schaamstreek te houden.
Begin deze eeuw werd de werkzame stof in enkele, al door Indianenvolkeren ritueel gebruikte Vlekplaten en exotische Kaalkopjes als Psilocybe mexicana en Psilocybe cubensis (1B.jpg) ontdekt. In Nederland komen het Puntig kaalkopje, de Gazonvlekplaat (Panaeolus foenisecii) (738.jpg) en de Franjevlekplaat (Panaeolus sphinctrinus) (741.jpg) voor. Enige tijd na het eten van deze paddenstoelen raakt men in een toestand van euforie en krijgt men kleuren- en vormenrijke hallucinaties, zoals ze door Carlos Castaneda in "De lessen van Don Juan" werden beschreven. Soms treden later "flash backs" op.
Eind zestiger jaren werd het gebruik van psilocybine (en LSD) door de goeroes van de jonge generatie gepropageerd. Tegenwoordig worden deze in kassen gekweekte "ecodrugs" of "paddo's" in Nederland in speciaalzaken verkocht. Het effect van hallucinogene paddenstoelen op de beleving en het gedrag van de gebruiker blijkt, mede afhankelijk van zijn of haar persoonlijkheidsstruktuur, per persoon sterk verschillend. In verband met soms na eenmalig gebruik optredende, zelfs tot opname leidende psychiatrische symptomen, moet tenminste aan labiele mensen, en zeker aan mensen met een bekende erfelijke aanleg voor depressies of psychoses, het nuttigen van dergelijke paddenstoelen worden ontraden.