Groene knolamaniet
Beschrijving
Hoed bolvormig, dan uitgespreid tot vlak, Ø 4-12 cm, glad, fijn radiair gestreept, wit (var. alba) tot groenig of gelig met een olijfkleurige weerschijn.
Lamellen dicht opeen, wit.
Steel 7-10 x 1-2 cm, glad, onder de hangende, vliezige, witte ring glad of vliezig-vlokkig, wit, met om de knolvormig verdikte steelbasis een witte tot crème beurs. Vlees wit. Geur weeïg-zoetig.
Dodelijk giftig.
Voorkomen
In loofbossen en lanen, voornamelijk bij eiken, op voedselrijke bodem.
Ectomycorrhizavormend.
Status
Vrij algemeen.
Verwante en/of gelijkende soorten
Amanita citrina var. citrina
Extra informatie
Berucht zijn de te laat ontdekte, in een gruwelijke doodsstrijd eindigende vergiftigingen met Groene knolamanieten of met de veel zeldzamere Kleverige knolamanieten Amanita virosa (843.jpg) en Amanita verna. Vergiftigingen met de in hun vruchtlichamen aanwezige cyclopeptiden (amatoxinen), die de lever en nieren van het slachtoffer aantasten, treden vaak op na verwisseling van deze Amanieten met in het veld verzamelde Champignons. Hoewel de Franse arts Bastien in 1981 zou hebben aangetoond, dat een kort na het nuttigen van Groene knolamanieten op zichzelf uitgeprobeerde kuur van antibiotica, vitamine C en middelen tegen diarree als levensreddende behandeling effectief zou zijn, sterven jaarlijks nog mensen na een cyclopeptidevergiftiging.
De Groene knolamaniet werd en wordt dan ook voor moorden en zelfs zelfmoorden gebruikt. Bekend is het verhaal over de Franse verzekeringsmakelaar Girard, die met rijke oude dames zonder erfgenamen aanpapte, een levensverzekering op hun naam afsloot en met hem als enige begunstigde en ze daarna een maaltijd voorzette, waarin Groene knolamanieten waren verwerkt. Hij belandde in de gevangenis nadat een van zijn slachtoffers zijn vergiftigingspoging overleefde. Zijn in het complot betrokken leverancier, vadertje Theo, bleek het verschil niet te kennen tussen de dodelijk giftige Groene knolamaniet en een van zijn dubbelgangers de niet giftige, maar toch voor consumptie af te raden Gele knolamaniet (Amanita citrina) (426.jpg).
Bij de door tijdig braken mislukte vergiftigingspoging van Claudius, kreeg de Romeinse keizer een door zijn vrouw Agrippina bereide godenspijs van Keizersamanieten voorgezet, die waarschijnlijk met stukjes Groene knolamaniet was vermengd. Dezelfde gifstof komt voor in Mosklokjes als Galerina autumnalis (671A.jpg) (671B.jpg), Parasolzwammen als Lepiota castanea (444.jpg) en in Breeksteeltjes (Conocybe).